Những người ngoại quốc nào sống, làm việc tại Bắc Hàn

Bản quyền hình ảnhReutersImage caption

Alek Sigley được thả hôm 4/7 sau khi bị bắt giữ tại Bắc Hàn

Một sinh viên người Úc sống và làm việc tại Bắc Hàn từ hơn một năm qua đã được thả sau thời gian ngắn bị bắt giữ.

Bắc Hàn nói Alek Sigley đã 'làm gián điệp' cho các trang tin tức.

Trong nhiều bài viết đã đăng, sinh viên 29 tuổi này luôn tránh chỉ trích Bắc Hàn. Thay vào đó, ông mô tả những sự kỳ quặc và vụn vặt trong xã hội.

Sinh viên Úc 'mất tích tại Bắc Hàn' được thả

Con trai cựu ngoại trưởng Nam Hàn chạy sang Bắc Hàn

Tàu cá Bắc Hàn vào Nam Hàn mà không bị phát hiện

Vậy nhưng trước tiên là làm thế nào mà ông lại tới Bình Nhưỡng？ Và có bao nhiêu người nước ngoài sống tại quốc gia hầu như là đóng cửa với thế giới bên ngoài này？

Người nước ngoài sống tại Bắc Hàn là ai？

Nhìn chung, người nước ngoài sống tại Bắc Hàn có thể chia thành hai nhóm: người phương Tây và người Trung Quốc.

Trung Quốc là đồng minh mạnh nhất, gần gũi nhất của Bắc Hàn. Kể từ khi quan hệ giữa hai quốc gia được cải thiện, lượng du khách Trung Quốc tới nước này đã tăng vọt, Giáo sư Dean Ouellette từ Đại học Kyungnam ở Nam Hàn nói.

Ông ước tính rằng có tới 120 ngàn du khách Trung Quốc tới thăm trong năm ngoái. Thế nhưng chỉ có chưa tới 5 ngàn du khách phương Tây tới mỗi năm, và số người phương Tây sinh sống tại đó còn thấp hơn thế nhiều.

Andray Abrahamian, người chuyên nghiên cứu về Bắc Hàn, một người thường xuyên tới thăm nước này, ước tính chỉ có khoảng 200 người phương Tây sống tại đây.

Hầu hết họ sống tại thủ đô Bình Nhưỡng, và gắn với một số ít các cơ quan lãnh sự, các tổ chức cứu trợ nhân đạo, hoặc có liên hệ với các trường đại học, trong đó có Đại học Khoa học Kỹ thuật Bình Nhưỡng, nơi có chương trình trao đổi dành cho giáo viên.

Việc vào Bắc Hàn là rất khó khăn？

Hầu hết người phương Tây sống tại Bắc Hàn tới đó trong “những tình huống khá là đặc biệt”, Tiến sỹ John Nilsson-Wright, một chuyên gia về quan hệ quốc tế từ Đại học Cambridge và Chatham House, nói.

“Chuyện ai đó ở Bắc Hàn trong một thời gian rất dài là điều khá bất thường, thường là họ đến dưới dạng chương trình chính phủ nào đó trong một hạn thời gian nhất định, và số lượng người vào Bắc Hàn theo dạng này là khá ít,” ông nói với BBC.

Bên ngoài những phạm vi này thì kể cả chuyện lấy visa cho nhân viên của tổ chức phi chính phủ nào đó cũng là chuyện khó.

Các tổ chức cần có một đối tác hoặc một nhà bảo trợ nào đó ở Bắc Hàn, là bên sẽ bảo lãnh cho họ, Giáo sư Ouellette nói.

“Tiến trình rà soát sẽ càng được tiến hành cẩn thận, và có lẽ còn liên quan cả tới Bộ An ninh Quốc gia đối với bất kỳ ai muốn ở lại dài hạn,” ông nói.

Bản quyền hình ảnhAFPTrường hợp Alek Sigley thì sao？

Alek lần đầu tiên tới Bắc Hàn là theo visa du lịch, hồi 2012, trước khi ông mở công ty du lịch riêng.

Bắc Hàn, Nam Hàn gặp rào cản ngôn ngữ？

Kim Jong-un chỉ trích màn trình diễn tập thể của Bắc Hàn

Thực hư vụ 'Bắc Hàn xử tử quan chức'

Rồi ông dẫn đầu hàng chục các chuyến đi vào nước này, xây dựng những mạng lưới cần thiết để nộp đơn xin học tại Đại học Kim Nhật Thành, đại học tốt nhất của nước này.

“Không có thủ tục nộp đơn công khai, và việc được nhận vào học thường dựa vào việc có quan hệ trong nước này,” ông viết trong một bài blog.

“Tôi đã kết bạn được với một số người, những người sẵn lòng bảo lãnh tôi và giúp tôi nộp đơn, tuy vây việc về đích vẫn mất hai năm để trao đổi email qua lại, viết bản trình bày về cá nhân, làm đợt kiểm tra y tế, và xin xác nhận từ cảnh sát rằng tôi không có tiền án tiền sự.”

Tháng Tư năm ngoái, ông bắt đầu chương trình học hai năm để lấy bằng thạc sỹ ngành văn hóa Triều Tiên. Ông ghi nhận rằng ông là một trong ba sinh viên phương Tây tại trường đại học này. Hai người kia gồm một người Canada và một người Thụy Điển.

Theo truyền thông Trung Quốc, chính phủ Trung Quốc cấp 60 suất học bổng toàn phần cho sinh viên theo học tại các trường đại học ở Bắc Hàn. Có thêm khoảng 70 sinh viên Trung Quốc bỏ tiền túi để tới đây học.

Cuộc sống nơi đó như thế nào？

Trong các bài đăng trên trang blog của mình, ông Sigley viết về sự tự do mà ông có, so sánh chuyện đó với việc các du khách phải theo sát hướng dẫn viên và chỉ được tới tham quan ở các khu vực định sẵn.

“Là người cư trú dài hạn bằng visa sinh viên, tôi được tiếp cận tới Bình Nhưỡng ở mức hầu như là chưa từng có,” ông viết. “Tôi được phép tự do đi lại quanh thành phố mà không có ai đi kèm.”

Máy của bạn không hỗ trợ nghe xem

Bắc Hàn hạn hán nặng nề nhưng dân 'hầu như không biết'

Tuy nhiên, ông Abrahamian nói rằng kể cả khi là cư dân, người phương Tây thường không được vào “khá nhiều nơi - các quán ăn, các tòa nhà và các khu cư dân” - một phần là bởi họ thiếu những thứ tem phiếu do nhà nước cấp, là thứ cần có để chi trả tại quán ăn.

Dân Bắc Hàn 'mắc kẹt trong vòng vây tham nhũng'

Báo động về tình trạng hạn hán ở Bắc Hàn

‘Người dân Bắc Hàn sẽ lật đổ chế độ’

Họ cũng phải sống phù hợp với một bộ các quy tắc, quy định nhạy cảm. Trà trộn vào cư dân địa phương là không được. Chụp ảnh nơi công cộng là chuyện nhiều rủi ro.

“Bạn không bao giờ được phép coi mọi thứ là đương nhiên khi bạn ở đó,” Giáo sư Nilsson-Wright nói.

Ông nhắc tới trường hợp sinh viên người Mỹ Otto Warmbier, người bị bỏ tù 17 tháng ở Bắc Hàn, kể từ 2016, sau khi bị cáo buộc là đã đánh cắp một biển hiệu tuyên truyền trong chuyến tham quan kéo dài năm ngày.

Sinh viên này tử vong chỉ vài ngày sau khi được trả về Mỹ trong tình trạng hôn mê.

Sau vụ đó, Mỹ cấm công dân nước mình tới thăm Bắc Hàn.

“Như quý vị thấy trong vụ Warmbier, những người phương Tây có ý tốt rất có thể sẽ bị coi là phạm lỗi theo luật pháp địa phương, bị trừng phạt theo cách thức rất hà khắc, thậm chí có thể dẫn đến chết người,” Giáo sư Nilsson-Wright nói.

Hầu hết người phương Tây sống tại đây đều nhận thức được các rủi ro, ông Abahamian nói.

“[Nhưng] càng khó thì càng đáng giá để bạn xây dựng các mối quan hệ trong xã hội đó,” ông nói. “Chúng tôi tin rằng các mối quan hệ đó chính là cách tốt nhất để làm giảm bớt mức độ nghi ngờ và mở cửa đất nước.”