Konut satışlarındaki artışın 4 nedeni

Merkez Bankası geçtiğimiz yılın haziran ayından bu yana faiz artırıyor. O tarihten bugüne kadar sadece şubat ayında faiz sabit tutuldu. Ancak görünen o ki bu faiz artışları şimdilik istenen etkiyi gösteremedi. En azından 21 Mart'taki sürpriz artışa kadar durum böyleydi. Açıklanan veriler de bunu destekliyor. Perakende satışlar Şubat ayında 1 yılın zirvesine çıkarken, kartlı harcamalar rekor üzerine rekor kırıyor. Seçim öncesi dövizde yoğun bir talep oluşurken kuyumcuların önünde de altın kuyrukları vardı.

Oluşan bu talep, vatandaşların yılın ilk üç ayında, ilerleyen dönem için enflasyonun kontrol altına alınacağına dair güven duymadığını gösteriyor. Mart ayındaki faiz kararının ilk etkisini görmek için ise nisan ayı verilerine bakılacak. Şunu da belirtmek gerekir ki, faiz artışlarının tam etkisi 6 ila 18 ay içerisinde görülebiliyor. Ancak yılın ilk çeyreğinde oluşan tablo, tasarrufa ilginin düşük olduğunu, TL'de durmanın pek tercih edilmediğini ortaya koydu. Bu, konut satışlarına da yansıdı.

Konut satışları mart ayında yıllık yüzde 0,1 düşerken aylık yüzde 12,2 arttı. Geçen ay satışlar 100 bin bandının üzerine çıkarak 105.394 adet oldu. Yüksek faize rağmen kredi kullamında da artış yaşandı. Ocak'ta 5.915, şubatta 8.827 konutun satışı krediyle yapılmıştı.

Martta bu rakam 12.880 adede yükseldi. Şubat'tan marta artış oranı da %12,2 seviyesinde. Kredili satış adetleri aylık bazda sert artmış olsa da hala çok düşük. Yani alımların yaklaşık yüzde 90'ı peşin ödeme yöntemiyle yapıldı. Ancak maliyetin vergiler hariç aylık %3,60'ları gördüğü yerde kredi kullanımında yaşanan bu artış düşündürücü.

Konunun uzmanlarının ortak görüşü vatandaşların konut fiyatında daha fazla gerileme beklememesi. Konut fiyatlarında nominal artış sürüyor ancak 7 aydır reel olarak gerileme var. TL bazında fiyat artsa da, bu yükseliş enflasyonun altında bir oranda gerçekleşiyor.

Yılın ilk 3 ayında enflasyonun %15 olması, yıl sonu için belirlenen %36'lık hedefe kolay ulaşılamayacağı tahminlerini artırdı. Enflasyondaki artış ile konut fiyatları arasında doğru korelasyon var. Genellikle enflasyon arttığında konut fiyatı da onu takip ediyor.

Türkiye'de yıllık 800.000 konut ihtiyacı var. Bu rakam Merkez Bankası'nın son Enflasyon Raporu sunumunda da yer alıyor. Satışlarda yaşanan düşüşler belli bir süre sonra yeniden tersine dönebiliyor. Çünkü bir talep birikimi yaşanıyor.

İnşaat maliyetleri yükselmeye devam ediyor. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, Ocak ayında maliyetler aylık yüzde 3,41, yıllık yüzde 70,05 artış gösterdi. Şu an 100 metrekare bir konutun yapım maliyeti 3 milyon lirayı buldu. Bunun da fiyatlara yansıyacağı yönünde beklentiler yüksek.